بررسی تجری از دیدگاه اصولیین ( مرحوم آخوند (ره) ومرحوم نائینی ومرحوم آیت الله خوئی )

یکی از مباحث مهم، در بحث قطع ،بررسی حکم تجری است. ودربحث مفاهیم پنچ مسأله  مطرح شده است: الف)تجری:درلغت یعنی جرأت یافتن ونترسیدن درموردی که با آن مواجه می شود  ودراصطلاح عبارت است ازمخالفت عملى باحکم الزامى مـولا، به اعتقاد انجام دهنده؛درحالیکه پندار وى بـرخلاف واقـع بـوده و در حقیقـت مخـالفتى صورت نگرفته است. ب) تجری مساله اصولی است یافقهی وکلامی  میان علمای اصول دراین مورد بحث است. ج) اقسام تجری: شیخ اعظم انصاری  جزء اولین کسانی است که متعرض تقسیم تجری شده اند وآن را به شش قسم تقسیم نموده است وازنظر آخوند تجری دارای سه مرحله می باشد بالطبع دیدگاه های صاحب نظران مثل نایینی، خویی، وامام خمینی دراین مورد نیز ذکر شده است. د) : عمومیت تجری، یعنی بحث در این که آیا تجرّی در خصوص مخالفت با قطع جریان دارد، یادر باب امارات و اصول عملیه نیز این بحث جاری می شود؟. ه) شمول وعدم شمول خطابات اولیه باتجری دراین جا، دو دیدگاه وجود دارد، عده ی قایل اند به اینکه ادله خطابات اولیه اطلاق دارد وشامل تجری می شود ودسته دیگر منکر شمول اطلاقات می باشند. و) در باب تجری عقاب بر فعل متجری به است یابر قصد وعزم معصیت؟  دو دیدگاه در میان علماء وجود دارد، جمعی از دانشمندان اصولی معتقدند که تجری قبح فاعلی دارد وبرخی هم معتقدند که تجری علاوه به قبع فاعلی قبح فعلی نیز دارد. پس از آن این بحث مطرح می شود که از نظر عقل و با قطع نظر از فعل خارجى متجرّى دلیل ‌برای استحقاق عقاب متجرّی وجود دارد؟ در این باب سه نظریه عمده وجود دارد: الف) حرمت تجری ومستحق عقاب بودن متجری: مرحوم آخوند ومشهور فقهای معتقدمین این قول را پذیررفته اند . ب) عدم حرمت تجری ومستحق نبودن عقاب متجری . شیخ انصاری وگروه از علماء اصولیین معتقدند که تجری حرام نیست وموجب استحقاق عقاب نمی گردد. ج) تفصیل: این قول را صاحب فصول اختیار نموده ودربرخی ازموارد تجری موجب استحقاق عقاب دانسته ودربرخی موارد موجب عقاب قلمداد نکرده.