تحدید استمتاع در نکاح (از دیدگاه فقه اهلبیت علیهم السلام و مذهب حنفیه و مذهب شافعیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فارغ التحصیل سطح چهار فقه و اصول-جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

در مورداشتراط تحدید استمتاع در نکاح دائم وموقت  از دیدگاه فقهاء اهل بیت (ع): این مسأله اختلافى است و اقوال متعدّدى در آن وجود دارد و منشاء پیدایش اقوال این است که آیا عقد و شرط صحیح است؟ یا هر دو فاسد است؟ یا عقد صحیح و شرط باطل است؟ آیا بین عقد  دائم و منقطع فرق است؟
در این مورد شش قول مطرح شده است.
قول اوّل: در نکاح دائم و منقطع عقد و شرط صحیح است. مرحوم محقّق در شرایع و مرحوم شیخ در نهایه و صاحب جواهر  در آخر کلماتش این قول را پذیرفته‌اند.
قول دوّم: عقد و شرط در نکاح منقطع صحیح است و در دائم باطل است. این قول شیخ در مبسوط است و جماعتى از متقدّمین و متأخّرین از ایشان تبعیّت کرده‌اند.
قول سوّم: در نکاح دائم و منقطع عقد صحیح و شرط باطل است که قول ابن ادریس در سرائر است.
قول چهارم: در نکاح دائم عقد صحیح و شرط باطل است ولى در نکاح منقطع عقد و شرط صحیح است که قول ابن حمزه است.
قول پنجم: عقد و شرط در نکاح دائم و منقطع باطل است که نقطۀ مقابل قول اوّل است. مرحوم شهید این قول را به صورت احتمال ذکر کرده و قائل آن را ذکر نکرده.
احتمال ششم: مى‌گوییم مسأله به حسب مقامات مختلف است، مثلا کسى که در سنّ بالا ازدواج کرده و هدف او لذّت جنسى نیست بلکه محرمیّت یا هم صحبت شدن و ... را در نظر دارد؛ اگر چنین شرطى کند صحیح است، ولى اگر در سنّ پایین ازدواج کند چنین اهدافى بدون همراه بودن با تمتّعات جنسى بعید به نظر مى‌رسد و صحیح نیست.
فقه حنفی اشتراط تحدید استمتاع در ضمن عقد نکاح را باطل ولی عقد را  صحیح می دانند.و سه دیدگاه در مورد اشتراط تحدید استمتاع در مذهب شافعی مطرح شده است