حجیت خبر ثقه در موضوعات وقلمرو آن

با توجه به اینکه بنای عقلاء و بعضی روایات خاص بر حجیت خبر ثقه در موضوعات دلالت دارند ولی حجیت و اعتبار  عدلین و بینه در باب قضاء موجب می شود که ارزش و اعتبار خبر ثقه سست بشود، چه بسا مقتضا و لازمه ی اشتراط تعدد و عدالت مخبر در اثبات موضوعات این است که خبر ثقه فاقد اعتبار باشد. از طرفی بنای عقلاء وقتی می تواند دلیل بر مطلوب باشد که از جانب شرع مقدس امضاء شده و یا دست کم ردع نشده باشد.ولی در ظاهر به نظر می رسد که بعضی از روایات و مهم ترین آن روایت مسعده از امام صادق (علیه السلام) رادع این بنا می باشد.از این جهت در میان فقهای امامیه چنین معروف شده است که خبر ثقه در موضوعات به خلاف احکام مطلقا حجت نیست. در موارد زیادی نیز تردید و توقف نموده حکم قطعی نداده است. البته جواب از روایت مسعدة بن صدقه این است که با یک روایت و یا دو روایت نمی شود از سیره عقلائی رفع ید کرد. و لذا با تحقیق و تدبر در ادله روشن می شود که اعتبار بینه از سوی شارع برای اثبات موضوعاتی وضع شده که مورد نزاع افراد بوده یا در آینده ممکن است بر آن اقامه دعوی شود. بر این اساس سیرة عقلاء در عمل به خبر ثقه در موضوعات به قوت خویش باقی است و روایات معتبر هم آن را تأیید می کند. اگر چه بدون این روایات نیز می توان از سکوت شارع مقدس، حجیت سیره را استفاده نمود. در نتیجه خبر ثقه در موضوعات نیز حجت می شود، مگر در موارد خاصی مانند دعاوی و خصومات که در آن عدلین و بینه باید اقامه بشود.