تحقیق پیش رو تحلیل و بررسی پیرامون عدم حرمت ربا در مواردی است که بر اساس روایات متعدده از منابع روایی در بارۀ عدم حرمت ربا در موارد خاصی وارد شده به این معنا که گرچه حرمت ربا از ضروریات دین مبین اسلام به شمار میرود وآیات و روایات زیادی هم در این مورد واردشده مثلا اگر کسی پولی قرض بدهد بعد از اتمام مدت قرض اگر شخض قرض دهنده اصل مبلغ را با زیاده بر گرداند مصداق ربا بوده وحرام است؛ ولی بر اساس برخی روایات وارده چند مورد از حرمت ربا استثنا شده به این معنی که اگر قرض دهنده علاوه بر دریافت اصل مبلغ قرض داده شده اگر پول اضافی دریافت کند، نیز جایز است که عبارت است از:
ربای بین پدر و فرزند.2. ربای بین زن وشوهر.3. ربای بین مسلمان وکافر حربی.4. ربای بین عبد ومولی. لذا ما در این تحقیق به بررسی، تحلیل و علل وعوامل خروج ویا به تعبیر بهتر علل و عوامل عدم حرمت ربا در این موارد پرداخته ایم که آیا عدم حرمت ربا در موارد فوق الذکر از باب تخصیص است، تخصص است ورود است و یا این خروج و یا عدم حرمت ربا از باب حکومت هست ؟.
بنابراین در این تحقیق در ابتدا حرمت ربا به ادلۀ اربعه ثابت شده وسپس استثنائات ربا یعنی مواردی که از تحت حرمت ربا خارج شده مورد تحلیل وبررسی قرار میگیرد.